Íslendingar hafa líklega önnur viðmið um það hvað sé hæfilega margt fólk samankomið á einum stað en þjóðir sem vanar eru meiri mannþröng og umferðarþunga alla daga. Sjálfsagt er það eigingjarnt og sjálfmiðað að ætlast til þess að fá að ganga einsamall í friði og ró niður Almannagjá á Þingvöllum á góðum sumardegi. Þeir dagar eru liðnir.
Einar Á. E. Sæmundsen, þjóðgarðsvörður, fór yfir þetta vítt og breitt í erindi sem hann flutti á ársfundi náttúruverndarnefnda á dögunum, þar sem rædd voru áhrif aukinnar umferðar skemmtiferðaskipa.
Einar brá upp þessari heimagerðu mynd á fundinum um aukna umferð skemmtiferðaskipa til að lýsa þeirri tilfinningu sem bærðist með starfsfólki þegar gestakomur væru flestar
Þjóðgarðsvörðurinn lýsti því að á nánast hverjum degi yfir háönnina kæmu farþegar úr mörgum skipum á dag. Hann sagði að það hefði slegið sig við athugun á væntanlegum skipakomum í sumar að nokkrum sinnum yrðu sex skip í höfn í Reykjavík í einu.
„Þessi þróun heldur áfram að mörg skip leggi að í Reykjavík á sama tíma,“ sagði Einar og benti á að hér dreifðust skipakomur á færri daga en víða í heiminum: „Okkur þykir stundum eins og menn leggi skipunum að bryggju hér hjá okkur,“ sagði þjóðgarðsvörðurinn og vakti sérstaklega athygli á þeim erli sem yrði í þjóðgarðinum um miðjan ágúst. En í hverjum sumarmánuðinum rölta 150 til 200 þúsund manns niður Almannagjá, flestir í júlí.
Einar horfir yfir þjóðgarðinn af Hakinu – MYND: ÓJ
Samkvæmt áætlun Faxaflóahafna koma til Reykjavíkur á tveggja vikna tímabili, 6.- 19. ágúst, alls 58 skemmtiferðaskip. Á tveimur daganna á þessum tíma koma sex skip hvorn dag en fimm á öðrum þremur.
Boðaðar komur skemmtiferðaskipa til Reykjavíkur 6.- 19. ágúst í sumar – MYND: Faxaflóahafnir
Þjóðgarðsvörðurinn og starfsfólk hans mega búast við örtröð þessa daga enda verður starfsfólki þjóðgarðsins fjölgað í sumar, um 20 manns eiga að stýra umferð bíla og fólks, fræða gesti og upplýsa. Hluta af þrifum hefur verið útvistað til að annað starfsfólk geti betur sinnt umferðarstjórninni.
Erlent ferðafólk á Þingvöllum í ágústblíðu – MYND: ÓJ
Einn mælikvarði álagsins á Þingvöllum eru salernisferðir þjóðgarðsgesta. „Ferðamenn sem koma til okkar eru að stíga fæti á íslenska jörð í fyrsta sinn. Oftast er það sem menn helst þrá eftir 50 mínútna rútuferð frá Reykjavík er að komast á salerni,“ segir Einar.
Salerni í Þingvallaþjóðgarði eru 50 og ferðir á þau eru 4-6 þúsund á dag á sumrin. Þegar skipafarþegar eru margir myndast ævinlega biðraðir við 25 salerni sem eru uppi á Hakinu.
Miklar kröfur eru gerðar til fráveitumála í þjóðgarðinum og er ekið með allt skolp til Reykjavíkur – út fyrir vatnasvið Þingvallavatns. En áhrifin eru víðtækari auðvitað. Mikið punktaálag af skipafarþegum hefur áhrif á upplifun gesta og það er líka öryggismál að taka á móti jafn miklum fjölda og gert er á Þingvöllum.
Álag mælt í salernisferðum í Þingvallaþjóðgarði – MYND: Einar Á.E. Sæmundsen/Þjóðgarðurinn á Þingvöllum
Þó engin efist um álagið og kostnaðinn sem fylgir þessum vaxandi fjölda ferðafólks á Þingvöllum þá segir þjóðgarðsvörður: „Álag á náttúru hefur ekki aukist í hlutfalli við fjölgun ferðamanna af því að stýring á öllum leiðum sem ferðamenn fara um er mjög einbeitt eftir girtum gönguleiðum. Það er varla að fólk fari út af þeim.“
Upplifun er annað. Mælingar sýna hinsvegar að almennt eru gestir mjög sáttir við komuna í Þingvallaþjóðgarð, samkvæmt rannsókn Jónu Kolbrúnar Sigurjónsdóttur, sem skrifaði meistaraprófsritgerð um álagsmat á þjóðgarðinum á Þingvöllum.
Það eru líklega helst Íslendingar sem horfa tregafullir um öxl og minnast þess að hafa einu sinni átt þennan stað nánast einir.
Gestir eru almennt ánægðir með upplifun í Almannagjá – MYND: Jóna Kolbrún Sigurjónsdóttir/Þjóðgarðurinn á Þingvöllum
