Samgönguráðherra Noregs, Jon-Ivar Nygård, kynnti fyrir helgi tillögu að nýrri flugstefnu, sem lögð hefur verið fyrir Stórþingið. Núgildandi flugstefna er frá árinu 2008. Ráðherra segir að sjálfbærni og öryggi í flugi felist í því að taka tillit til loftslags- og umhverfismála, hagsmuna þeirra sem starfa í flugi og farþeganna sem nýta þjónustuna um allan Noreg. Það verði jafnframt að vera rekstrarlegar forsendur fyrir því að virkja alla hagaðila í starfsgreininni á krefjandi tímum.
Norska ríkisstjórnin stefnir að því að hraða uppbyggingu kolefnishlutlausra flugsamgangna, þar sem bæði er horft til vetnisknúinna flugvéla og rafmagnsflugvéla. Jon-Ivar Nygård segir að stuttar flugleiðir innanlands henti einmitt vel í þessari þróunarvinnu. Stefnt er að því að vistvænar flugvélar fljúgi á öllum ríkisstyrktum flugleiðum í norðan- og vestanverðum Noregi ekki seinna en 2028-2029. Þá tekur ríkisstjórnin fram í greinargerð til Stórþingsins með nýju flugstefnunni að hún vilji stuðla að lækkun flugfargjalda á öllum þeim leiðum innanlands þar sem ríkið hefur þegar skuldbundið sig um að tryggja flugsamgöngur.
Markmið norsku ríkisstjórnafinnar er að fólk í öllum landshlutum hafi aðgang að góðum flugsamgöngum. Verður áfram unnið að uppbyggingu og þróun flugvalla. Nýr flugvöllur verður lagður í Mo i Rana og lokið við gerð flugvallarins í Bodø.
Margt þarf að ganga upp til að metnaðarfullt markmið stjórnvalda um vistvænt flug í Noregi innan fárra ára náist. Vonir eru ekki síst bundnar við níu sæta rafmagnsvél sem Rolls Royce-verksmiðjurnar og ítalski flugvélaframleiðandinn Tecnam eru að þróa og vonir standa til að henti á stuttum flugleiðum innanlands í Noregi. Flugfélagið Widerøe hefur sagst stefna að því að stór hluti flugflota félagsins verði rafmagnsvélar árið 2030 og er í gildi samningur við Rolls Royce um þróun vistvænnar flugvélar. En allar þessar umbreytingar verða mjög kostnaðarsamar og leggjast ofan á þau gjöld sem fyrir eru.
Óhætt er að segja að tillögum ríkisstjórnarinnar um nýja flugstefnu hafi verið kuldalega tekið af flugsviði norsku atvinnulífssamtakanna, NHO. Fullyrt er að nýja flugstefnan myndi veikja norskan flugrekstur. Stefnan feli í raun í sér að draga eigi úr flugsamgöngum. Horft sé framhjá því að flugreksturinn standi þegar höllum fæti vegna aukins rekstrarkostnaðar. Nú eigi að velta enn meiri kostnaði af aðlögun að nýjum umhverfiskröfum á flugrekendur. Aukinn tilkostnaður leiði til minni þjónustu og fækkunar starfa.
Flugsvið NHO áætlar að kostnaður vegna nýrra krafna Evrópusambandsins og norskra stjórnvalda í loftslags- og umhverfismálum hækki úr 4,4 milljörðum norskra króna 2023 í 7,1 milljarð árið 2030. Að stærstum hluta séu þetta gjöld sem lögð eru á innanlands bæði á fargjöld og vegna kolefnislosunar. Þessi gjaldtaka bætist ofan á hærri losunargjöld sem krafist verður af öllum flugrekendum í Evrópu á næstu árum. Ókeypis losunarkvóti flugfélaga verði afnuminn 2026 og kröfur gerðar um meiri notkun sjálfbærs eldsneytis (SAF).
Það á eftir að koma í ljós hvort norsku ríkisstjórninni teksta að laða flugrekendur til samstarfs um að hrinda í framkvæmd þeirri metnaðarfullu flugstefnu sem boðuð var fyrir helgi. Þó að ríkisstjórnin sé tilbúin að auka hallarekstur á ríkisreknum flugleiðum innanlands dugar það ekki til. Rekstrargrundvöllur þarf að vera fyrir sjálfstæðan rekstur í greininni.
