Þegar bandaríski herinn hvarf á brott frá Miðnesheiði árið 2006 eftir 55 ára veru þar blöstu erfiðleikar við Suðurnesjamönnum sem mjög höfðu reitt sig á atvinnutækifærin í kringum veru hersins. En fljótlega varð til ný stoð í atvinnulífinu. Erlendum ferðamönnum sem komu til Íslands fjölgaði jafnt og þétt og árið 2011 voru öll fyrri met slegin. Ísland var orðið ferðamannaland og hliðið inn í landið var Keflavíkurflugvöllur.
Ríkið setti á fót Þróunarfélag Keflavíkurflugvallar, Kadeco, árið 2006, til að nýta þau tækifæri sem fólust í nálægt við alþjóðaflugvöllinn og til að hafa umsjón með og selja eignir sem Bandaríkin afhentu Íslendingum við brottför hersins.
Nú er komin mynd á það hvert Kadeco vill stefna í þróun svæðisins, sem Túristi hefur áður fjallað um. Fyrir liggur áætlun sem unnin var í samráði við sveitarfélögin á Suðurnesjum, Isavia og aðra hagsmunaaðila. Valin var til samstarfs eftir alþjóðlega samkeppni arkitekta- og skipulagsstofan KCAP, sem vann í samstarfi við Kadeco þá þróunaráætlun sem kynnt var í höfuðstöðvum Kadeco í Ásbrú í dag.
Áætlunin beinist að fjórum kjörnum á svæðinu: Flugstöðvarsvæðinu, Aðalgötu, Ásbrú og Helguvík / Bergvík. Er áætluninni lýst á nýrri heimasíðu verkefnisins sem hlotið hefur heitið K64 með vísan til þess á hvaða breiddargráðu Keflavíkurflugvöllur er.
Bjarni Benediktsson, fjármálaráðherra, flutti ávarp á kynningarfundi Kadeco og sagði að það hefði verið mikilvægt í upphafi að leiða saman krafta sveitarfélaga á svæðinu og Kadeco. Nú væri búið að leggja grunn að framtíð með mjög spennandi atvinnutækifærum í tengslum við flugvöllinn og aðra lykilinnviði, eins og höfnina í Helguvík. Fjármálaráðherra telur að þarna geti orðið til mjög öflugt og útflutningsdrifið hagkerfi. Hann sagði daginn marka tímamót og væri vonandi upphafið að spennandi framtíð fyrir sveitarfélögin og fólkið á Suðurnesjum og verkefnið verði þar með eins og „trampólín fyrir hagkerfið á Íslandi í heild sinni.“
Vinnu við þróunaráætlunina síðustu tvö árin hefur Pálmi Freyr Randversson, framkvæmdastjóri Kadeco, leitt. Hann rakti á kynningarfundinum þau tækifæri sem byðust vegna nálægðar við flugvöllinn: hvernig bæta mætti almenningssamgöngur, styrkja fragtflutninga, auka nýsköpun, veita þeim sem koma til landsins og íbúunum grænni upplifun, auka aðdráttarafl Reykjanesskagans í gegnum UNESCO-jarðvanginn, leggja hjóla- og göngustíga og margt fleira. Pálmi sagði líka áskorun felast í því að hafa einn stóran atvinnuveitanda í bakgarðinum – flugvöllinn. Vissulega væru mikil tækifæri en jafnframt fylgdi honum hætta á miklum sveiflum – atvinnumarkaðurinn væri einsleitur. Þess vegna væri mikilvægt að fjölga tækifærum tengdum fluginu.
Eitt af stóru verkefnunum sem bent er á í þróunaráætlun fyrir svæðið í kringum Keflavíkurflugvöll er að bæta úr almenningssamgöngum, einkabíllinn er ráðandi samgöngumáti til og frá svæðinu. Við Aðalgötu verður til ný miðja sem tengir saman öll sveitarfélögin. Þar verður byggð upp þjónustumiðstöð, verslana- og skrifstofuklasi og tengistöð fyrir almenningssamgöngur. Þarna verður þó ekki endastöð fyrir farþega en mikilvæg samgöngumiðstöð fyrir alla þá fjölmörgu sem starfa á vellinum. Ráðuneyti samgöngumála hefur sett á laggir vinnuhóp til að gera tillögur um úrbætur í almenningsamgöngum milli Keflavíkurflugvallar og höfuðborgarsvæðisins og á Kadeco fulltrúa í hópnum.
Pálmi Freyr segir að með þróunaráætluninni fáist betra skipulag á þeim þáttum sem snúa að ferðafólki og þörfum ferðaþjónustufyrirtækja.
„Þá erum við að tala um hótelin og aðstöðu fyrir bílaleigur, lagningu einkabíla. Ýmislegt hér hefur verið upp í loft. Við höfum kortlagt hvernig þessu öllu verði betur fyrir komið á svæðinu – þannig að þjónusta við ferðamanninn verði miklu betri. Það þarf að bæta það sem hann þarfnast við komuna og líka sjálfa upplifunina. Þegar ferðamaðurinn tekur bílaleigubíl þarf að verða greiðari leið í burtu en svo þarf að stórbæta almenningssamgöngur. Það blasir við að það verður að gera.“
Þau sem nú ganga út úr flugstöðinni lenda inn á bílastæðum og malbikuðum plönum. Þið viljið bæta upplifun þeirra sem ferðast til og frá flugvellinum.
„Við viljum að ferðamaðurinn uppgötvi hvert hann er kominn – hann lendi ekki í því að ráfa eitthvert. Það hefur verið áhugavert að vinna með erlendum ráðgjöfum sem segja frá því að þeir hafi lent í því að ganga einhverja leið af því að þeir fundu engan leigubíl.“
Það er ekki nægilega vel tekið utan um gesti þegar þeir koma til landsins.
„Það hefur ekki verið nægilegur fókus á því hvað tekur við fyrir utan flugstöðina. Bílaleigurnar eru á einum stað og rúturnar á öðrum. Segja má að það hafi verið eðlilegt að þetta færi í dálítinn graut vegna hraðrar uppbyggingar en það er hægt að laga þetta.“
Ráðgjafarnir sem Pálmi Freyr nefndi eru starfsmenn alþjóðlegu arkitekta- og skipulagsstofunnar KCAP, sem unnu samkeppni með tillögu sinni um þróun flugvallarsvæðisins. Eigandi stofunnar, Anouk Kuitenbrouwer, arkitekt, ávarpaði kynningarfundinn í Ásbrú og lýsti því hversu spennt hennar fólk hefði verið fyrir þessu verkefni. „Þetta er örugglega eitt metnaðarfyllsta og áhugaverðasta þróunaráætlun og svæði sem við þekkjum til,“ sagði Kuitenbrouwer og bætti við að starfsfólk á 10 stofum í 8 borgum hefðu unnið að verkefninu. Það sem geri þróunaráætlunina einstaka sé hversu snemma í ferlinu hafi verið leitað eftir skipulagsvinnu og hvernig verkið hafi verið unnið í mikilli samvinnu við heimafólk. „Hér er mikið landrými og pláss. Þetta snýst um að einblína á það sem sameinar í stað þess sem sundrar, nota það sem er til staðar eins vel og hægt er, bæði út frá hagrænu sjónarmiði og nýtingu landrýmis.“
