Léttum á umferðinni var yfirskrift fundar sem Reykjavíkurborg stóð fyrir í morgun. Tilefnin eru næg. Borgin er að stækka hratt, íbúum hefur fjölgað mikið, og því hafa fylgt töluverðir vaxtarverkir. Ef ekkert róttækt gerist herðist á öllum hnútum.
Venjuleg síðdegisumferð – MYND: ÓJ
Mikið og vaxandi umferðarálag er meðal þess sem fylgt hefur uppbyggingu á höfuðborgarsvæðinu öllu. Á morgnana og síðdegis liggja óralangar raðir einkabíla eftir öllum helstu stofnbrautum. Það tekur oft drjúgan tíma, þekkingu á gatnakerfinu – og stundum dálítinn skammt af ákveðni – að komast leiðar sinnar um þennan bílafrumskóg. Bílaumferðin er mjög mengandi eins og finna má í kyrrlátu veðri.
Einhvern tímann í framtíðinni á þetta allt að batna – þegar Borgarlínan kemur. Þangað til eiga of strjálar eða ekki nógu aðgengilegar strætósamgöngur að létta á þunganum – nema fólk klæði sig vel og fari leiðar sinnar fótgangandi, hjólandi eða á rafskútum.
Erlendir ferðamenn eru meðal þeirra sem kjósa að fara um borgina hjólandi – MYND: ÓJ
En hvernig verður létt á umferðinni í Reykjavík?
„Það er í raun bara eitt svar við því: Með því að breyta ferðavenjum,“ sagði Dagur B. Eggertsson á fundinum í Ráðhúsi Reykjavíkur í morgun. Í því sambandi vísaði hann í samgöngusáttmála sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu og ríkisins árið 2019. Stefna átti að fjárfestingum í samgönguinnviðum og efla almenningssamgöngur – til að létta á umferðinni. Nú er verið að uppfæra sáttmálann, t.d. út frá stefnu stjórnvalda í loftslagsmálum, og vonast borgarstjóri til að þeirri vinnu ljúki fljótlega.
Dagur B. Eggertsson, borgarstjóri, kynnir sýn Reykjavíkurborgar í umferðarmálum – MYND: Vefútsending
Það liggur á að þróa samgöngulausnir í Reykjavík og nágrenni til að koma í veg fyrir algjöra stíflu – að allt stöðvist á annatímum. Á síðustu 10 árum hefur íbúum á höfuðborgarsvæðinu fjölgað um 50 þúsund. Búist er við að mikil fjölgun haldi áfram næstu áratugina. Það er engan veginn hægt að sjá fyrir sér að gamla lausnin – að mæta íbúafjölgun með fleiri einkabílum – geti gengið upp í framtíðinni, eins og borgarstjóri lagði áherslu á í máli sínu.
Dagur benti líka á þá nýju breytu í dæminu að þriðji hver bíll sem fer um Reykjanesbrautina á annatíma er bílaleigubíll. Þeim bílum er mörgum ekið inn í sjálfa höfuðborgina. Það eru nefnilega ekki bara íbúarnir sem valda vaxandi umferðarálagi. Erlendir ferðamenn gera það líka. Vegagerðin gerir ráð fyrir að bílaumferðin á Reykjanesbraut verði tvöfalt meiri en nú árið 2043 – ef ekki verður búið að leysa flutningsmálin með einhverri tegund lestarsamgangna.
MYND: Vefútsending
Það er erfið staða í samgöngumálum borgarinnar og þolinmæði margra er hreinlega brostin. Auðvitað tekur tíma að fullmóta og koma í verk grundvallar breytingum eins og fólki á að skiljast að felist í Borgarlínunni. En hvenær kemur hún?
Borgarstjóri segir að Borgarlínan sé ekki bara hugmynd á blaði og bendir á framkvæmdir við Arnarnesveg og Breiðholtsbrautina, verið sé að hanna Sæbrautarstokk og Borgarlínulotu 1. Þá hafi verið kynntar breytingar á legu umferðaræða við Bíustaðaveg og Reykjanesbraut. Unnið sé að því að samræma þær hugmyndir framtíðarsýninni um Borgarlínuna. Þá standi yfir frumhönnun á því að færa Miklubraut í stokk – og bera þann möguleika saman við að það að færa hana í göng. Einnig sé unnið að umhverfismati og aðalskipulagsbreytingum varðandi Sundabraut. Tveir kostir eru í stöðunni: göng eða brú.
„Við erum stödd þar í dag að mat á umhverfisáhrifum Borgarlínu og breyting aðalskipulags vegna hennar er á leiðinni, sem eru gríðarlega mikilvæg og góð tíðindi. En Borgarlínan er meira en samgöngumál, hún er líka skipulagsmál. Hún gerir okkur kleift að byggja þéttar og meira – þar sem við annars þyldum minni byggð. Þannig að þetta er líka risastórt skipulagsmál og húsnæðismál,“ sagði borgarstjóri og bætti við að um leið væri Borgarlínan risastórt loftslagsmál vegna þess að 70 prósent af losun í Reykjavík væri vegna vegasamgangna. Forsenda fyrir því að Ísland næði markmiðum sínum í loftslagsmálum væri að koma Borgarlínunni á laggir.
„Það er ekki hægt að halda því fram að Ísland hafi trúverðuga sýn eða aðgerðaáætlun í loftslagsmálum ef ekki væri fyrir samgöngusáttmálann. Og raunar má spyrja hvort hann sé nógu róttækur,“ sagði borgarstjóri.
Líklega yppta einhverjir öxlum og spyrja: Væri ekki ráð að efla strætisvagnasamgöngur STRAX?
Hvað sagði Dagur B. Eggertsson, borgarstjóri, um strætó?
MYND: Vefútsending
„Nú erum við komin að þeim tímapunkti að við förum að kynna deiliskipulag fyrstu lotu Borgarlínu innan tíðar. Það sem við tölum miklu minna um, en er í heildarsamhenginu ekki síður mikilvægt, er hið nýja leiðanet strætó. Áherslan á strætó og strætósamgöngur í borgum um allan heim hefur verið að aukast mjög mikið í umræðunni undanfarin ár. Við erum með áætlun sem hefur verið kynnt um nýtt leiðanet, sem felur í sér þá þjónustuaukningu sem þarf til þess að gera almenningssamgöngur að frábærum valkosti og auka þjónustuna við fólk víðsvegar á höfuðborgarsvæðinu. Nú er staðan sú að við erum að bjóða um 19 prósentum íbúa upp á þjónustu í leiðakerfi á a.m.k. 10 mínútna fresti á annatíma – en förum yfir í 66 prósent íbúa með nýju leiðakerfi. Þetta er ekkert annað en bylting! Þess vegna er þetta eitt af grundvallaratriðunum í endurskoðuninni sem við vinnum að núna – að ná ekki bara utan um framkvæmdapakkann heldur líka rekstrarhlutann í samvinnu sveitarfélaganna og ríkisins til framtíðar.“
Stoppistöð á Miklubraut mynduð af göngubrú utan annatíma – MYND: ÓJ
Borgarstjóri svaraði með sínum hætti gagnrýni um að öll séu þessi plön inni í framtíðinni á meðan knýjandi þörf væri á aðgerðum nú þegar.
„Við erum ekki að bíða eftir þessu – í þeim skilningi að við séum ekki að bæta ýmsa hluti. Við höfum bætt mjög í tíðnina á undanförnum árum og höfum snúið fækkun farþega í farþegauakningu á síðustu 10 árum – býsna bratt. Núna erum við að bæta aðgengi víða á biðstöðvum um alla borg.“
Svo nefndi borgarstjóri aukna notkun reiðhjóla og fjölgun fótgangdi fólks – og ýmsar aðgerðir sem unnið hefur verið að til að gera fólki auðveldara að komast þannig um borgina.
Þau sem biðu eftir því að borgarstjóri kynnti skyndilausn á umferðavanda borgarinnar ættu að geyma bílinn heima við hús eftir helgi og hjóla þess í stað eða ganga í vinnuna og skólann.
