Flugfélög víða um heim hafa að undanförnu bent á að aukin notkun á sjálfbæru eldsneyti (SAF) sé mikilvægur liður í loftslagsstefnu þeirra. Með vaxandi notkun þess verði verulega dregið úr kolefnislosun. Nú hefur forstjóri bandarísku Boeing-flugvélasmiðjanna, David Calhoun, gert sitt til að kæla niður vonir manna í fluggeiranum um að olía unnin úr matarolíu, fæðuafgöngum og plöntuleifum geti hratt og örugglega komið í stað eldsneytis með kerósíni, sem knýr flestar farþegaþotur samtímans. Enn sem komið er þá nemur notkun á SAF aðeins um einu prósenti af heildar eldsneytisnotkun farþegaflugvéla í heiminum og ekki verður einfalt eða átakalaust að stórauka framleiðslu á SAF. Hafa margir bent á það mikla umhverfisálag sem henni mun fylgja, ryðja þurfi skóga og brjóta stöðugt ný ræktarlönd til að afla hráefnisins til vinnslunnar.
Á Kaupmannahafnar-flugvelli – MYND: ÓJ
„Við munum auka notkunina og hagvæmni þess að nota sjálfbært eldsneyti en ég held að við náum aldrei að gera það jafn hagstætt og að nota Jet A-þotueldsneyti. Kostirnir við SAF eru miklir og það á eftir að hafa áhrif – en breytir ekki stöðunni,“ er haft eftir David Calhoun í Financial Times. Þar segir að ummæli Boeing-forstjórans endurómi áhyggjur margra í flugiðnaðinum af erfiðleikunum og kostnaðinum sem fylgja mun því að draga úr kolefnislosuninni. Forsenda uppgangs í alþjóðaflugi hafi einmitt verið þotueldsneytið, hin tæknilega háþróaða afurð olíualdarinnar.
Boeing-forstjórinn leyfir sér kannski að tala skýrar en menn hafa almennt þorað að undanförnu en við blasir að það verður hvorki einfalt né ódýrt að framleiða nægilega mikið af SAF til að það hafi umtalsverð áhrif á losunina frá fluginu. Það er enn langt í land en tíminn er skammur til stefnu ef markmiðinu um kolefnishlutlaust flug árið 2050 á að nást.
Morgunsól á Keflavíkurflugvelli – MYND: ÓJ
Það er svo sem verið að gera ýmislegt. Meðal fyrstu ráðstafana Biden-stjórnarinnar í því skyni að mæta vaxandi verðbólgu (Inflation Reduction Act) var að niðurgreiða framleiðslu á SAF og Evrópusambandið vinnur að því að sjálfbæra eldsneytið verði á boðstólum á flugvöllum aðildarríkjanna. IATA gaf út það markmið fyrir tveimur árum að notkun á SAF myndi standa undir 65 prósentum af samdrættinum í kolefnislosuninni. Enginn þar á bæ heldur því hinsvegar fram að þetta verði ódýrt eða án sársauka.
„Þetta er hægt en allir sem halda að leiðin í átt að kolefnishlutleysi verði greið og átakalaus eru að blekkja sjálfa sig. Farþegar munu þurfa að greiða hærri fargjöld. Við verðum að vera heiðarleg gagnvart viðskiptavinum okkar. Flugfélögin hafa ekki fjárhagslega getu til að standa undir þessum kostnaðarauka – svo á endanum lendir hann á farþegunum,“ sagði Willie Walsh, framkvæmdastjóri IATA, á ráðstefnu sem Financial Times stóð fyrir á dögunum.
