Aðgerðaáætlunin sem Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins kynnti felur í sér 20 leiðandi verkefni á sviði geðheilbrigðismála og er því lýst hvernig eigi að fjármagna þau með 1,2 milljarða evra framlögum úr sjóðum sambandsins. Aðildarríkin fá stuðning við að setja fólk og andlega heilsu í forgrunn. Með þessu er fylgt eftir stefnuyfirlýsingu forseta Framkvæmdastjórnarinnar, Ursulu von der Leyen, í september árið 2022.
MYND: Gadiel Lazcano/Unsplash
Það er sannarlega þörf á aðgerðum. Fyrir heimsfaraldurinn var áætlað að 84 milljónir manna ættu við andlega erfiðleika að stríða. Síðan þá hefur fjölgað mjög í þeim hópi vegna efnahagserfiðleika og samfélagsólgu. Kostnaðurinn af aðgerðaleysi, minni atvinnuþátttöku og framleiðni, er talinn geta numið um 600 milljörðum evra á ári hverju. Það er því góð fjárfesting að grípa til markvissra aðgerða.
MYND: Marvin Meyer/Unsplash
Aðgerðaáætlun Evrópusambandsins hefur þrjú leiðarljós í viðbrögðum við þeim miklu breytingum sem orðið hafa á tækni, umhverfi og samfélögum og áhrif hafa á getu fólks til komast af og þrífast eðlilega:
- Fullnægjandi og árangursríkar forvarnir.
- Aðgangur að vandaðri og hagkvæmri geðheilbrigðisþjónustu og meðferð.
- Aðlögun að samfélaginu eftir bata er náð.
Viðurkennt er af hálfu Evrópusambandsins hversu víðtæk áhrif geðræn vanheilsa hefur og verður tekið tillit til geðheilbrigðismála í allri stefnumótun.
MYND: Anthony Tran/Unsplash
Gripið verður til beinna og áþreifanlegra aðgerða á mörgum sviðum til að bæta geðheilsu íbúa Evrópusambandslanda:
- Stuðlað verður að góðri geðheilsu með forvörnum og snemmtækum inngripum, þar á meðal með Evrópsku áætluninni viðbrögð við þunglyndi og sjálfsvígsforvörnum, Evrópsku geðheilbrigðisreglunum og með því að styrkja rannsóknir á heilbrigðri heilastarfsemi.
- Fjárfest verður í þjálfun og uppbyggingu til að bæta geðheilbrigði og aðgengi að meðferð og umönnun bætt. Aðgerðir munu fela í sér þjálfun og skiptiáætlanir fyrir fagfólk og tæknilega aðstoð við umbætur á geðheilbrigðismálum í hverju aðildarlandi.
- Unnið verður að því að bæta geðheilsu á vinnustöðum með því að auka vitund og bæta forvarnir. Þetta verður t.d. gert með vitundarvakningu á vegum Vinnuverndarstofnunar Evrópu.
- Lögð verður áhersla á að vernda börn og unglinga á viðkvæmum uppvaxtarárum og þeim hjálpað við að mæta auknu álagi og áskorunum samtímans. Meðal aðgerða er að koma á geðheilbrigðisneti barna og ungmenna með forvörnum og betra mati á andlegri og líkamlegri heilsu – og að unga fólkð fái meiri vernd á netinu og á samfélagsmiðlum.
- Koma á til móts við viðkvæma hópa með því að veita þeim sem mest þurfa á að halda markvissan stuðning. Þetta á við um aldraða, fólk sem býr við fátækt eða erfiðan efnahag, og flóttafólk. Áhersla verður lögð á að aðstoða íbúa frá átakasvæðum, sérstaklega börn í Úkraínu sem orðið hafa fyrir áföllum vegna árásarstríðs Rússa.
- Þá vill Evrópusambandið sýna gott fordæmi á alþjóðavettvangi með því að auka vitund um geðheilbrigðismál og með því að bregðast við neyðaraðstæðum með vandaðri geðheilbrigðisþjónustu.
