Þegar viðskiptakerfi með losunarheimildir (ETS) var tekið upp á Evrópska efnahagssvæðinu árið 2012 kostaði hver eining rétt um fimm evrur. Síðan þá hefur markaðsverðið nærri því tuttugufaldast því í febrúar síðastliðinum fór það í fyrsta sinn yfir 100 evrur á eininguna.
Að undanförnu hefur verðið lækkað og er núna 87 evrur.
Markaðsvirði þeirra losunareininga sem Icelandair fær úthlutað endurgjaldslaust í ár er því um 2,3 milljarðar króna í dag. Play fær ekki gjafaheimildir fyrr en á næsta ári.
Þær verða þó líklega færri en áður var reiknað með því aðildarþjóðir Evrópusambandsins hafa samþykkt hertari reglur um losun frá flugi. Það hefur í för með sér að losunarheimildirnar verða ekki eins margar og verðið á þeim mun því hækka að flestra mati.
Auk flugrekenda þá verða iðnaðarfyrirtæki einnig að gera upp losun sína og kaupa heimildir á móti.
Tekjurnar af þessum viðskiptum skila sér svo til hins opinbera og hafa þær numið um 1,2 milljörðum að jafnaði á ári hverju sl. áratug samkvæmt upplýsingum frá fjármálaráðuneytinu. En Ísland hóf árið 2019 að selja uppsafnaðar losunarheimildir sínar, frá árinu 2013, á sameiginlegum uppboðsvettvangi ESB og skilaði salan samtals 9,6 milljörðum króna árin 2019 og 2020.
Árin tvö á eftir bættust við um 2,7 milljarðar og búist er við að sala losunarheimilda skili íslenska ríkinu um 800 milljónum króna í ár. Sú upphæð er lægri en hún ætti að vera þar sem útreikningar ESB, á virði heimildanna í fyrra, voru ekki réttir. Leiðrétt verður fyrir þeirri villu í ár.
Ekki er hægt að segja til um hversu stór hluti heildarupphæðarinnar er vegna kaupa flugfélaga á losunarheimildum en eins og áður hefur komið fram þá vinna íslenskir ráðamenn að því að fá samþykktar undanþágur fyrir íslenskan fluggeira frá hertari Evrópureglum. Í málflutningi Íslands er vísað til legu landsins og mikilvægis tengiflugs Icelandair og Play.
Tilgangur breytinganna er sá að draga úr vexti í farþegaflugi innan Evrópu og flytja hluta af traffíkinni í lestarkerfið. Ríki eins og Ísland og Malta hafa þó ekki kost á þess háttar samgöngum en stjórnvöld á síðarnefndu eyjunni ætla þó að gangast undir nýja kerfið. Malta er heldur ekki eins langt frá meginlandi Evrópu og því eykst kostnaðurinn við flug þaðan ekki eins mikið.
Stóri munurinn er hins vegar sá að flugrekstur eyþjóðanna tveggja er ólíkur. Á Möltu millilenda fáir á ferð sinni milli heimsálfa eða landa en rekstur Icelandair og Play byggir hins vegar að miklu leyti á tengifarþegum. Hið breytta viðskiptakerfi með losunarheimildir mun því að óbreyttu veikja stöðu íslensku flugfélaganna í samkeppninni um farþega á leið yfir Norður-Atlantshafið en gert er ráð fyrir að breytingarnar hafi í för með sér kostnaðarauka upp á um 3.000 krónur á hvern farþega.
